Op de rand tussen de provincie Pordenone en Udine
Het is een beetje een heiige zondag maar toch krijg ik zowaar mijn tienerzoon en manlief zover om een nieuwe wandeling uit te proberen. Uiteraard zijn de honden ook weer van de partij. Dit keer gaan we niet de bergen in maar rijden we richting het zuidwesten naar de provincie Pordenone. Ongeveer 30 minuten van ons huis loopt de machtig mooie rivier Tagliamento. Deze rivier 'snijdt' als het ware de regio Friuli Venezia Giulia in tweeën. Niet zo raar dat hij dan ook deze naam heeft, 'tagliare' betekent namelijk 'snijden' in het Italiaans. De rivier heeft een heel breed bed met vele kiezelstenen en laat zijn natuurlijk loop de vrije gang. De 180 km. lange rivierstroom verandert dan ook altijd, afhangend van hoeveel het geregend heeft en hoeveel water uit de bergen naar beneden stroomt.
Historische wandeling
De wandeling van vandaag was eigenlijk een historische wandeling in een gebied waar in Oktober 1917 zich een hele beroemde Eerste Wereldoorlog veldslag heeft afgespeeld. Het dorpje Pinzano zal voor altijd verbonden blijven met de tragische geschiedenis van de brug van Pinzano die op 25 Oktober door de Italiaanse soldaten werd opgeblazen om de opmarcherende vijandelijke Oostenrijkse, Duitse en Hongaarse troepen tegen te houden na de 'nederlaag van Kobarid'.
De 'Isonzo veldslagen'
Maar liefst 29 maanden lang is er gevochten in deze omgeving, tussen Mei 1915 en Oktober 1917 gedurende de 11 verschillende 'Isonzo-veldslagen' , vernoemd naar een andere rivier uit deze regio waar de veldslagen zich in de buurt afspeelden.
Nadat de Italiaanse troepen al ruim twee jaar altijd alleen maar aangevallen hadden om het laatste deeltje van Italië wat nog aan de laars ontbrak van het Oostenrijkse-Hongaarse Rijk terug te winnen, ging het bij de laatste, de zogenaamde twaalfde veldslag goed mis.
De nederlaag van Kobarid - La Rotta di Caporetto
Geholpen door Duitse soldaten wist de vijand dit keer terug te slaan en goed ook. De laatste Isonzo-veldslag wordt sindsdien de "rotta di Caporetto" genoemd, wat de nederlaag van Kobarid ( het in Slovenië gelegen dorpje Kobarid) betekent. In de vallei niet ver van dit stadje ging het in de nacht van 24 Oktober 1917 compleet mis. Totaal onverwacht werden de Italiaanse soldaten van het tweede en derde legioen in hun slaap verrast met gasaanvallen en geweergeschut. De communicatielijnen waren doorgesneden en de met name Duitse troepen, die voor het eerst in dit deel van Italië tijdens deze Isonzo-slagen optraden, hadden de overhand. In grote paniek vluchtten de Italiaanse soldaten richting het Zuiden naar Veneto naar de Piave rivier. Terugtrekken is de opdracht en niet zo'n beetje ook. 150 km naar het Zuiden na in 29 maanden tijd erin geslaagd te zijn slechts ongeveer 50 km. te hebben overwonnen.
Een opgeblazen brug
Bij het terugtrekken moesten de vijanden uiteraard verhinderd worden in het opmarcheren en werd de opdracht gegeven de Pinzano brug op te blazen. Dit gebeurde, maar het tragische eraan was dat tientallen op de vlucht geslagen burgers zich op dat moment ook op de brug bevonden en mee de lucht in werden geblazen. De tragedie van Pinzano wordt nog steeds, nu ruim honderd jaar later, overal herdacht met uitlegborden en kunstwerken om deze onschuldige slachtoffers maar ook de duizenden soldaten die hier hun leven lieten, niet te vergeten.
Niet alleen historie
De wandeling in de vorm van een ring, brengt je langs historische plekken en gebouwen zoals de resten van een oud kasteel, maar ook van een nooit voltooide beenderenhuis 'Ossario'. Deze was ooit bedoeld als een monumentale begraafplaats voor de gesneuvelde vijandige soldaten maar ligt er nu als een verlaten spookachtige plek bij. Eerlijk gezegd heeft het meer weg van een verlaten fort dan van een begraafplaats. De wandeling biedt niet alleen historie maar ook een prachtige natuur. Verwend met meerdere panoramische uitkijkpunten over de Tagliamento rivier, loop je heuveltje op en af waarbij je op een gegeven moment verschillende kleine beekjes moet doorwaden. Aan het einde van de wandeling word je verrast met een heuse waterval.
Al met al een hele interessante en mooie wandeling van ongeveer 8 km met 120 meter hoogteverschil die we in 2,5 uur gelopen hebben.
Technische informatie:
Start punt: plein van Pinzano al Tagliamento
Aankomst punt: plein van Pinzano al Tagliamento
Nummer van het pad: 822
Hoogteverschil: 120mt
Maximale hoogte: 270 mt
Minimale hoogte: 150 mt
Lengte: 8 km
Duur: 2.5 uur
De brug van Pinzano over de Tagliamento rivier
De tragedie van de brug van Pinzano
Dat wat er over is van het oude Savorgnan Kasteel
Doorwaadbare beekjes
Uitzicht over de Tagliamento rivier
Het verlaten Duitse 'Ossario' beenderenhuis
De overblijfselen van de oude Duitse soldatenbegraafplaats
Uitzicht over de Tagliamento rivier en monte Ragogna
De 'Sflunc' waterval
Wij zagen deze kabouter pas aan het eind van de wandeling dus ipv welcome had er beter goodbye kunnen staan...
Tot de volgende wandeling!
Archief foto: Duitse soldaten marcheren door de Isonzo-vallei na de "slag om Kobarid" op z'n Italiaans "la rotta di Caporetto" genoemd.