Ontdek Friuli met je eigen gids / Discover Friuli with your own guide / Scopri il Friuli con la tua guida privata /
Entdecken Sie Friaul mit Ihrer eigenen Fremdenführerin
Het veelbewogen verleden van de Europese Culturele Hoofdstad in 2025.






De provincie Gorizia





WAT TE BEKIJKEN IN DE PROVINCIE GORIZIA?
RONDLEIDING DOOR GORIZIA
De provincie Gorizia is pas sinds het einde van de eerste wereldoorlog bij Italië gaan horen. Net zoals de provincie Triëste. Daarvoor was deze streek al sinds het jaar 1000 in handen van de Oostenrijkers. Eerst van graven en later vanaf 1500 van het Habsburgse huis.
Gorizia behoort samen met het dichtbij gelegen stadje Gradisca d'Isonzo tot het graafschap van Gorizia. Deze noordelijke invloeden zijn te zien in de bouwstijl. Het biedt een heel veelzijdig landschap. Van de Alpen Giulie (Julische Alpen) op de grens met Slovenië, de glooiende heuvels in en rondom het wijngebied Collio met het dorp Cormòns als centrale punt, tot aan de kust met zijn lagunes en mooie historische badplaats en mede kuuroord Grado liggend op een eiland.
In dit gebied is rondom de rivier Isonzo ontzettend veel gevochten tijdens de Eerste Wereldoorlog en daarvan is het indrukwekkende Nationale Monument heiligdom 'Sacrario di Redipuglia' een triest bewijs. Hier rusten de stoffelijke overschotten van maar liefst 100.000 soldaten en is voor geïnteresseerden in de Eerste Wereldoorlog niet te missen. Je kunt er tevens nog de loopgraven en een oorlogsmuseum bezoeken.
Gorizia is zoals de naam al aangeeft de hoofdstad van deze provincie en heeft bijna tien eeuwen deel uitgemaakt van Oostenrijk. Vanaf het jaar 1000 ongeveer van Oostenrijkse graven met hun zelfstandige graafschappen en later vanaf 1500 van het Habsburgse huis. Deze noordelijke invloeden zijn te zien in de bouwstijl. Gorizia werd ooit door de Oostenrijkse adel die hier hun tweede vakantiehuis hadden, het "Nice van Oostenrijk" genoemd door zijn zachte klimaat en misschien ook wel door het niet te ver gelegen kuuroord Grado.
GRADISCA D'ISONZO
Gradisca komt van het Sloveense woord gradišce wat ‘versterkte plaats’ betekent. De eerste keer dat de stad genoemd wordt is in een document van 1160 maar pas in de 15e eeuw wordt de stad bekender. Dit met name omdat het deel uitmaakte van het graafschap van Gorizia, de grotere stad iets verderop waar in het kasteel de Oostenrijkse graaf Leopaldo woonde. Het was de eeuw van de Turkse invasies en plunderingen. Deze graaf had een verdrag getekend met de Turkse Sultan waarin ze overeen waren gekomen dat voor 20 jaar dit gebied niet geplunderd mocht worden als de Turken er doorheen mochten rijden met hun paarden. Dit had tot gevolg dat de Venetiaanse Republiek die sinds 1420 het dichtbij gelegen Friuli in handen had, prooi werd van deze aanvallen en daarvoor eind 15e eeuw besloot middenin het graafschap van Gorizia een groot fort te bouwen op de plek van Gradisca d’Isonzo.
HET WIJNGEBIED COLLIO EN STADJE CORMÒNS
Meer dan de helft van de regio bestaat uit wijngebieden. In totaal zijn het er acht. Elk gebied is uniek door zijn eigen soort bodem (kiezelstenen, zand, aarde, kleigrond, Karst gesteente) en ligging (vlakke land, heuvelachtig gebied, dichtbij de zee, dichtbij de rivier). De meest bekende gebieden zijn het Collio en de aangrenzende Colli Orientali. Hier waan je je echt op vakantie, glooiende heuvels met op de toppen die prachtige karakteristieke cipressen waarbij we normaal gesproken altijd aan Toscane of Umbrië moeten denken. Kom je in de lente dan wordt het landschap her en der roze gekleurd door de kersenbomen die in bloei staan. Rij over bochtige landweggetjes met telkens een prachtig nieuw uitzicht en de keuze uit heel veel verschillende wijnhuizen waar je kunt stoppen om die heerlijke wijnen zelf te proeven
Grado komt van het Latijnse woord “Gradus” wat “voetstap” betekent. Waarom voetstap zou je denken? Nou omdat het eiland Grado in de Romeinse tijd een heel belangrijke haven was die als toegangspoort diende voor het iets verder in het binnenland gelegen Aquileia, de vierde belangrijkste Italiaanse stad van het Romeinse rijk. Aquileia werd bereikt via de rivier Natisse maar de grote zeevaardige boten moesten in Grado eerst stoppen om daar hun waren en goederen (olie, stoffen, kruiden, wijn, marmer, amber enz.) over te hevelen naar kleinere boten die de rivier Natisse konden bevaren. Vandaar dat de zeelui hier hun eerste voetstap op vaste bodem zetten.
Indrukwekkend, en overdonderend, anders kan ik het niet uitdrukken. Il Sacrario Militare di Redipuglia – Het Militaire Herdenkings Monument van Redipuglia – is een ontzettend groot van karststeen gemaakt monument wat tegen de flank van de heuvel Monte Sei Busi (De berg van de zes gaten) is opgebouwd.
Het monument is in 1938 ingewijd door niemand minder dan Mussolini. Het is de laatste rustplaats van maar liefst 100.000 soldaten die in deze omgeving tot hun einde kwamen tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Welke plaatsen zijn goed te combineren in één dag?
-
Gorizia & Sacrario di Redipuglia
-
Gorizia & wijngebied Collio
-
Gorizia & Cormòns
-
Gorizia & Gradisca d'Isonzo
-
Gorizia & Grado