Ontdek Friuli met je eigen gids / Discover Friuli with your own guide / Scopri il Friuli con la tua guida privata /
Entdecken Sie Friaul mit Ihrer eigenen Fremdenführerin
RONDLEIDING DOOR GRADO
Grado, de dochter van Aquileia en de moeder van Venetië




WAT MOET JE ZEKER BEKIJKEN IN GRADO?
GRADO
Grado komt van het Latijnse woord “Gradus” wat “voetstap” betekent. Waarom voetstap zou je denken? Nou omdat Grado in de Romeinse tijd een heel belangrijke haven was die als toegangspoort diende voor het iets verder in het binnenland gelegen Aquileia, de vierde belangrijkste Italiaanse stad van het Romeinse rijk. Aquileia werd bereikt via de rivier Natisse maar de grote zeevaardige boten moesten in Grado eerst stoppen om daar hun waren en goederen (olie, stoffen, kruiden, wijn, marmer, amber enz.) over te hevelen naar kleinere boten die de rivier Natisse konden bevaren. Vandaar dat de zeelui hier hun eerste voetstap op vaste bodem zetten.
TOEVLUCHTSOORT
Grado is een schiereiland aan het vasteland verbonden door een lange brug. Deze brug bestaat pas sinds de helft van de vorige eeuw. Daarvoor kon je er alleen per veerboot komen. Deze geïsoleerde positie was tijdens het Romeinse rijk ideaal wanneer de bevolking van Aquileia weer eens moest vluchten voor de invallen van de verschillende barbaarse volkeren die in de eerste 500 jaar na Christus regelmatig de vrede kwamen verstoren. Zo hebben zelfs de Hunnen onder leiding van hun koning Attila in 452 Aquileia dusdanig verwoest dat inwoners hun heil zochten op het veiliger gelegen eiland Grado en zelfs tot de eerste oprichters van het beroemde schiereiland Venetië kunnen worden gerekend. Grado wordt dan ook wel de dochter van Aquileia en de moeder van Venetië genoemd. Niettemin omdat de Byzantijnse Patriarch (grootaartsbisschop) rond het jaar 1100 van Grado naar Venetië is verhuisd.
CASTRUM
De historische kern is gebouwd op wat ooit het Castrum was, een fort beschermd door hoge stadsmuren met in het centrum maar liefst drie verschillende kerken waarvan er twee nog steeds bestaan. De “Sant’Eufemia” is een prachtige kerk ingewijd in de 4e eeuw n.C. Het is nog steeds de belangrijkste Basilica van Grado en binnen kun je de prachtige originele mozaïeken vloer en preekstoel bewonderen. Naast deze kerk staat het kleinere intiemere kerkje “Santa Maria delle Grazie” ook uit de 4e eeuw. Van de derde kerk die je op het Piazza Biagio Marin vindt, zijn alleen nog de funderingen te zien. Op de plek waar ooit de doopkapel stond zie je nu tegels in een achthoekige vorm. Op dit plein, vernoemd naar de beroemde Gradese schrijver, staat ook het oudste huis van Grado.
WIRWAR AAN STEEGJES
Het historische kloppende hart van Grado is een wirwar van kleine steegjes waar de geuren van de vele verse visgerechten je tegemoetkomen vanuit de typische kleine karakteristieke restaurantjes. Grado is niet groot en goed te overzien. Je loopt vanuit het oude stadscentrum in een paar minuten naar de moderne brede boulevard waarvandaan je een prachtig uitzicht hebt over het dichtbij gelegen Triëste en met een beetje geluk je zelfs de Sloveense kustlijn kunt zien.
DE OOSTENRIJKSE RIVIÈRA
Grado is eeuwenlang in handen geweest van het Habsburgse rijk en behoort pas sinds het einde van de Eerste Wereldoorlog tot Italië. De inwoners noemen het ook wel “L’isola del sole” – “het zonnen eiland” omdat de Oostenrijkse keizer Frans Jozef hier eind 19e eeuw een kuuroord heeft opgericht voor de meer welgestelde Oostenrijkse families. Grado stond toen bekend als de Oostenrijkse rivièra. De kuuroorden bestaan nog steeds maar verder zijn er om Grado heen vele campings gebouwd en zijn de stranden ideaal voor kleine kinderen omdat de zee erg lang ondiep is.
UITSTAPJES
Vanuit Grado kun je leuke uitstapjes maken per boot naar bijv. de oude vissersdorpjes op kleine eilandjes verspreid over de lagune waar je de nog originele vissershuizen “casoni” kunt bekijken, of het dichtbij gelegen “Isola di Barbana” met name beroemd om zijn oude basiliek. Dit eiland speelt op de eerste zondag van juli de hoofdrol tijdens het “Perdon di Barbana”, een religieuze processie van de Gradesi naar het eiland Barbana waarbij om vergeving gevraagd wordt aan La Madonna di Barbana.
LEKKER FIETSEN LANGS DE NATUURRESERVATEN EN CULTUUR
Ook voor uitstapjes met de fiets is er keuze genoeg. Grado ligt vlakbij twee mooie natuurreservaten zoals de Valle Cavanata en la Foce dell’Isonzo. Bijzonder in dit gebied is de grote variëteit aan vogels, je vindt er ongeveer 270 soorten. Vanuit speciale observatiepunten kun je de vogels bestuderen. De reservaten liggen langs de fietsroute “Tussen de lagune en de zee”, een fietspad van ongeveer 30 kilometer waarbij je door de natuur en direct langs de zee fietst. Een andere fietsroute is de “Weg van de Amber” van bijna 40 kilometer. Hij leidt naar Aquileia ooit de stad van de amber omdat daarin gehandeld werd. Een prachtige route die natuur en cultuur combineert.
Tegenwoordig is Grado met name een toevluchtsoort voor toeristen die hier heerlijk tot rust kunnen komen. Dus waar wacht je op?
Klik op deze link voor meer info over Grado
Goed te combineren met één van deze bezienswaardigheden:
-
Isola di Barbana
-
Natuurreservaat valle Cavanata
-
Natuurreservaat Foce dell'Isonzo
-
Visserdorpjes in de lagune
-
De stad Aquileia
-
De stad Palmanova
![]() Palmanova |
---|
![]() Foro van Aquileia |
![]() Basilica van Aquileia |
![]() Isola di Barbana |
![]() Fietsroute langs de kust |
![]() De vissersdorpjes in de lagune |
Evenement; Perdon di Barbana
Elke eerste zondag van de maand Juli wordt hier de feestelijke boten-processie "Perdon di Barbana" georganiseerd. Een lange vloot aan, met vlaggen en bloemen versierde boten, vaart van Grado naar het eiland Barbana om het beeld van de heilige Maria daarheen te brengen.
De traditie duurt al 800 jaar. Op deze wijze wil het vissersdorp elk jaar om vergeving vragen aan la Madonna zodat het vissersdorp en de vissers weer een jaar door haar beschermd worden.
