RONDLEIDING DOOR PALMANOVA

De negen puntige vestingstad gebouwd door de Venetianen

WAT MOET JE ZEKER BEKIJKEN IN DE UNESCO STAD PALMANOVA?

​

Het is jammer dat bij een bezoek aan Palmanova het niet mogelijk is om even een helikoptervlucht te maken, want laten we eerlijk zijn dit dorp laat zich vanuit de lucht van zijn mooiste kant zien.

​

VENETIAANSE VESTINGSTAD

​

Palmanova is gebouwd in 1593 door de Venetianen als verdedigingsbolwerk tegen di invasies van de Oostenrijkers en Ottomanen eind 16e eeuw. Juist omdat Palmanova deel uitmaakt van een reeks Venetiaanse bolwerken in Italië, staat het sinds 2017 op de Unesco Werelderfgoedlijst. De Venetianen wilden dit keer niet een gewoon fort of burcht of kasteel bouwen, nee een hele nieuwe vestingstad werd vanuit het niets in de vorm van een polygoon met 9 punten uit de grond gestampt. Het nieuwste van het nieuwste op militair verdedigingsgebied werd uit de kast getrokken en verschillende militaire ingenieurs en architecten werkten eraan mee. De Venetianen hadden er veel geld voor over om dit door hun met pijn en moeite overwonnen Friuli (dit deel van de regio maakte sinds 1420 deel uit van de Venetiaanse Republiek) te verdedigen tegen de machtige Oostenrijkse graven en het Habsburgse huis die slechts enkele kilometers verderop de scepter zwaaiden. Want wat tegenwoordig het ‘Venezia Giulia’ deel van de regio Friuli Venezia Giulia is, was vroeger in handen van de Oostenrijkers zoals de steden Gorizia, Gradisca d’Isonzo en Triëste. De Venetianen zagen Friuli als ‘kussentje’ tegen de aanvallen van deze vijanden om hun eigen oh zo belangrijke stad Venetië 100 km. verderop te verdedigen.

​

OTTOMANEN 

​

Tel daar eens bij op dat met name in de 15e eeuw dit gebied meerdere keren is veroverd en geplunderd door de Ottomanen die nou niet echt op vriendelijke voet leefden met hun zeevaardige concurrenten de Venetianen. Redenen genoeg dus voor de ‘Serenissima’ (zo werd de Venetiaanse Republiek ook genoemd) om deze ware vestingstad te stichtten. En dat geschiedde, compleet met slotgracht, bolwerken, ravelijnen, kanonnen enz. die tezamen twee cirkels aan vestingwerk vormden, werd dit stadje in 1593 gesticht en bestuurd door Venetiaanse stadhouders waarvan ieder niet langer dan 2 jaar mocht blijven. Hun beelden kun je nog zien rondom het centrale plein.

KEIZER NAPOLEON

​

Uiteindelijk is in de 200 jaar die volgden de stad nooit aangevallen. Wel in handen genomen in 1797 door niemand minder dan Napoleon. De Franse Keizer heeft van 1797 tot 1814 verschillende keren over Friuli geheerst totdat Palmanova na het verdrag van Parijs weer in handen kwam van het Habsburgse huis om eindelijk in 1866 na de derde onafhankelijkheidsoorlog weer tot Italië toe te treden.

​

DE NAAM PALMANOVA

​

Napoleon zou Napoleon niet zijn als hij niet zijn stempel had gedrukt op Palmanova. Aan hem hebben we de derde ring aan vestingwerk te danken, de zogenaamde ‘lunette di Napoleone’- de halvemaantjes van Napoleon. Ook zegt men dat voordat Napoleon de stad militair versterkte Palmanova nog Palma (na het woord palmboom, het symbool van de overwinning) heette en Napoleon besloot er het woordje ‘nova’ – nieuw – achter te plakken.

'TO DO' LIJST 

​

Tijdens een bezoek aan Palmanova staan er een aantal ‘to do’ dingen op de lijst. Zo zijn de drie toegangspoorten genoemd naar de steden waar ze naar wijzen (Aquileia, Udine en Cividale) de moeite waard. Wil je meer leren over de geschiedenis breng dan een bezoek aan het Historische Museum en het Militaire Museum. Verder kun je niet om het grote plein heen met zijn imposante 17e eeuwse Dom en beelden van alle stadhouders. Een bezoek aan Palmanova is echter pas compleet na een wandeling over de vestingwallen of door de oude (tegenwoordig droge) slotgracht. Ook een bezoek aan de ondergrondse gangengallerij " Galleria di Contromina Veneziana" is een aanrader. Maandagochtend is marktdag en veranderd de Piazza Grande in een gezellige drukke markt vol met kraampjes. Houd je van shoppen, dan zit je hier goed want direct naast Palmanova ligt de Palmanova Outlet met vele (Italiaanse) merken voor goede prijzen. 

Palmanova ligt trouwens op de Alpe Adria fietsroute dus sta niet raar te kijken als je een verdwaalde fietser door de slotgracht ziet fietsen…

​