DE FRIULAANSE DOLOMIETEN STAAN OP DE UNESCO WERELDERFGOED LIJST
Aan bergen geen gebrek in het noordelijke deel van de regio Friuli Venezia Giulia. De Alpen zijn er goed vertegenwoordigd en opgedeeld in de Karnische Alpen in het Oosten en de Julische Alpen in het Westen. Ieder die ooit van Friuli Venezia Giulia naar het buurtland Oostenrijk is gereden weet dat je door heel wat tunnels gaat die door het voorgebergte van de Alpen lopen voordat je in KarinthiĆ« uitkomt. Dat in deze prachtige nog redelijke onbekende regio zich ook het laatste staartje van de beroemde bergketens van de Italiaanse Dolomieten bevindt is echter veel minder bekend. En toch is het zo. Friuli Venezia Giulia is er erg trots op over zowel de bekende Alpen als de indrukwekkende Dolomieten te beschikken. De Friulaanse Dolomieten zijn zo bijzonder dat ze zelfs op de Werelderfgoedlijst van Unesco staan! In alle jaargetijden kun je hier prachtige wandelingen maken en het Natuurpark āParco Naturale Dolomiti Friulianiā is hier de ideale plek voor. Dit natuurpark is rijk aan flora en fauna en biedt vele wandelroutes van verschillende afstanden en moeilijkheidsgraden.
BEZOEK HET NATUURPARK 'PARCO NATURALE DOLOMITI FRIULANE'
Het Parco Naturale Dolomiti Friulane ligt uitgestrekt over de toppen van de bergketens van de Dolomieten en ingeklemd tussen de twee rivieren Tagliamento en Piave waarvandaan je uitkijkt over de westelijke vlaktes van de mooie regio Friuli Venezia Giulia.
Het omvat 36.950 hectare grond liggend in wat je eigenlijk wel het mooiste natuurgebied van de hele regio kunt noemen. De toppen van de Dolomieten behoren zoals ik al zei sinds 2009 tot het UNESCO-erfgoed. Het park is de ideale plek om te wandelen en berg te klimmen in de zomer of te skiƫn in de winter.
DE BOEKEN VAN SAN DANIELE
In het Natuurpark kun je verschillende bijzondere natuurlijke fenomenen bewonderen waarvan ik er snel even drie noem. Wil je het zeldzame fenomeen zien van de āboeken van San Danieleā dan moet je tot een hoogte van 2200 meter klimmen bovenop de Monte BorgĆ . Dit aparte fenomeen doet je denken aan op elkaar gestapelde boeken in rots vorm. Ze noemen het ālibri di San Danieleā oftewel āde boeken van San Danieleā omdat het Friulaanse dorpje San Daniele niet alleen beroemd is van de heerlijke rauwe ham die hier al eeuwenlang geproduceerd wordt, maar ook de plaats is waar de eerste openbare bibliotheek van de regio in de Renaissancetijd geopend werd. De beroemde bibliotheek Guarneriana met boeken daterend vanuit maar liefst de twaalfde eeuw!
CAMPANILE DI VAL MONTANAIA
Wat dacht je van een bergklim tot 2173 meter om de āCampanile di Val Montanaiaā te kunnen bewonderen. Deze rots doet je denken aan een 300 meter hoge klokkentoren met een basis met een doorsnee van maar liefst 60 meter. Het uitzicht is spectaculair en de klokkentoren is sinds 1902 al meerdere malen door ervaren bergbeklimmers beklommen.
Ben je geĆÆnteresseerd in dinosaurussen dan moet je een bezoek aan het museum āMuseo della Casa Clautanaā in het plaatsje Claut zeker niet aan je voorbij laten gaan. In de Friulaanse Dolomieten woonden ooit deze reusachtige prehistorische reptielen. Hun voetafdrukken zijn hier gevonden en kunnen nu in dit museum bekeken worden.
Het natuurpark is zo groot dat Ć©Ć©n ingang niet voldoende is. Vanuit maar liefst negen dorpjes kun je het park betreden en over een van die dorpjes wil ik jullie wat meer vertellen. Namelijk het dorpje Forni di Sopra, niet te verwarren met zijn kleinere iets verderop gelegen zusje Forni di Sotto.
VAN SMELTOVEN TOT TOERISTISCHE SKIOORD, WELKOM IN FORNI DI SOPRA
Het zijn er maar liefst drie de bergdorpjes in deze omgeving die met het woord āForniā beginnen want dan hebben we ook nog het meer noordelijke gelegen Forni Avoltri. Wat betekent het en hoe komt dat zo? Nou āforniā in het Nederlands vertaald betekend āovensā. In deze dorpjes werden al vanaf de Keltische en Romeinse tijd de verschillende metaalsoorten die hier in de mijnen te vinden zijn omgesmolten tot wapens, gereedschap enz. Forni di Sopra (de bovenste ovens) ligt iets noordelijker dan zijn zusje Forni di Sotto (de onderste ovens) en dat verklaart dus de naam. Tegenwoordig is van deze smeltpraktijken niks meer over. Het dorpje moet het nu vooral van zijn toerisme hebben en de enige smeltpraktijken die je hier nog tegenkomt is de sneeuw die in de lente in stroompjes water veranderd. Het is een echt pittoresk pareltje ingeklemd tussen de Alpen en Dolomieten.
In Forni di Sopra wonen niet meer dan 1000 mensen maar in de wintermaanden verdubbelt het aantal omdat het vele wintersportliefhebbers aantrekt. De nog niet al te bekende skipistes zorgen ervoor dat over het algemeen de prijzen hier lager liggen dan in de rest van de Dolomieten en wie op zoek is naar een nog vrij rustig skioord, zonder lange files bij de liften, wat van alles te bieden heeft moet een verblijf hier zeker eens overwegen.
Maar waar ligt Forni di Sopra nou precies en wat heeft het allemaal te bieden?
Forni di Sopra is een gemeente in de streek Carnia gelegen in het noordelijke deel van de provincie Udine, de grootste provincie van Friuli Venezia Giulia in Noord Oost ItaliĆ«. Het ligt in een vallei op een hoogte van ruim 900 meter en wordt dus omringd door de glooiende hellingen van de Karnische Alpen en de hoge puntige bergtoppen van de prachtige Dolomieten waarvan de bergtop āla vetta di Forniā de hoogste is met zijn 2600 meter.
SKIĆN IN FORNI DI SOPRA
Rondom het dorpje zijn er twee verschillende skigebieden waar zowel de beginnende skiĆ«r als de meer ervaren skiĆ«r hun hart kunnen ophalen. Het skigedeelte Davost genaamd is ideaal voor wie het skiĆ«n nog moet leren of nog niet zo goed de baas is. De blauwe pistes zijn niet zo hoog en stijl en de skilift of de ālopende bandenā brengen je snel weer naar boven na je afdaling. Voor de kleintjes is er hier ook een Fantasy Snow Park waar ze zich al springend op allerlei soorten luchtkussens kunnen uitleven of met hun (te huren) sleeĆ«n en opgeblazen banden naar beneden kunnen glijden. Er is zelfs een kunstschaatsbaan in de open lucht voor de schaatsliefhebbers.
Het Varmost skigedeelte is voor de meer ervaren skiĆ«r. In dit skigebied kun je de skilift nemen die je tot 2100 meter hoogte brengt en waar je vanaf de bergtop genaamd āCrusicalesā een overweldigend uitzicht hebt over de bergtoppen van die beroemde Friulaanse Dolomieten. Tijdens je afdaling van rode of zwarte pistes zijn er meerdere berghutten waar je kunt stoppen voor een hapje en drankje en jezelf weer even goed kunt opwarmen voordat je je weer verder waagt op de piste.
Ben je niet zo van de snelle afdalingen maar wil je toch de latten onderbinden om bijvoorbeeld te langlaufen? Geen probleem. Rondom Forni di Sopra is er een 13 km. lange langlaufpiste die door de besneeuwde bossen slingert waar je heerlijk in de frisse buitenlucht sportief kunt bezig zijn. Het parcours maakt deel uit van het āDolomiti Nordic Skiā circuit en bevat ook een gedeelte van 2 km. dat in de avond verlicht wordt.
Houd je van wandelen door de sneeuw, huur dan een paar āracchette da neveā, met deze ondergebonden sneeuwschoenen kun je kiezen uit een van de vele wandelpaden die de omgeving van Forni di Sopra rijk is. Je loopt over sprookjesachtige besneeuwde bospaden en langs bevroren bergriviertjes en met een beetje mazzel kom je een groepje herten tegen.
Na het sporten kun je in de middag heerlijk ontspannen in het vernieuwde wellness resort met groot binnenbad. De kinderen kunnen zich uitleven in het zwembad en op de glijbaan en de ouders kunnen kiezen uit verschillende saunaās en Turkse baden.
Al met al is een bezoek aan Forni di Sopra en haar omgeving zeker de moeite waard. Zowel in de zomer als in de winter. Trouwens in Friuli zijn er meerdere skigebieden te vinden. In een uurtje rijden ben je vanaf Forni di Sopra in Sappada, op de berg Monte Zoncolan of op de pistes van Tarvisio. Aan keuze geen gebrek!
