De regio Friuli-Venezia Giulia staat bekend om de schitterende kastelen. Waarom deze regio zo veel kastelen kent? Dat heeft alles te maken met de ligging, in het uiterste noordoosten van Italië, ingeklemd tussen de bergen en de zee.

Hoewel dit gebied in het noorden wordt beschermd door een natuurlijke barrière, de Alpen, mist men deze bescherming in het oosten, bij de huidige grens met Slovenië. Hier is het landschap vrij vlak, waardoor indringers vanuit Oost-Europa zonder al te veel problemen binnen konden dringen.

Door de eeuwen heen werd Friuli-Venezia Giulia vaak geteisterd door invasies van andere volkeren, die uiteraard niet altijd met vriendelijke bedoelingen het land binnenvielen. De Kelten, Hunnen, Goten en Longobarden wisten hier allemaal de grens over te steken. Vooral rond het jaar duizend heeft dit deel van Italië een zeer bloedige en wraaklustige invasie gekend, die van de Hongaren.

In de wat rustigere periode die daarop volgde, besloten de machthebbers zich goed voor te bereiden op een nieuwe invasie, door op een aantal strategische plekken kastelen te bouwen. Vaak werden de ruïnes van oude wachttorens uit de Romeinse tijd gebruikt als basis voor een moderner bolwerk.

Deze kastelen en burchten waren zo belangrijk, dat er vaak hele dorpen omheen ontstonden. De dorpelingen konden dan binnen de muren schuilen als een kwaadwillend volk de boel weer eens onveilig kwam maken.

Helaas zijn veel kastelen in de loop der tijd verloren gegaan – of is een eenzame toren het enige wat nog aan hun glorietijd doet herinneren. Gelukkig hebben een paar kastelen de tand des tijds doorstaan of zijn ze na een roerige tijd weer opgebouwd en gerestaureerd. Een enkel kasteel is gewoon puur voor de luxe gebouwd, nooit bedoeld als verdedigingswerk.

In deze blog tip ik jullie over een aantal kastelen die zeker een bezoek waard zijn. Ze liggen verspreid door de regio en verschillen onderling nogal qua bouwstijl, van een sober en robuust middeleeuws kasteel boven op een heuvel tot een uitbundig, over de zee uitkijkend, sierlijk bouwwerk dat het toonbeeld moest zijn van rijkdom en cultuur.

Castello Miramare (Trieste)

In een overzicht van de mooiste kastelen van de regio Friuli-Venezia Giulia kan het Castello Miramare niet ontbreken. Het is een van de bekendste bezienswaardigheden van de regio.

Ooit was dit de prachtige woning van de Habsburgse aartshertog Maximiliaan van Oostenrijk, tegenwoordig is het een van de meest bezochte staatsmusea van Italië (na de Galleria degli Uffizi in Florence, de opgravingen van Pompeï en het Palazzo Ducale in Venetië).

Het kasteel lijkt zo uit een sprookje te zijn weggelopen. Maar niet alleen het elegante castello zelf mag er zijn. Je kijkt vanaf het Castello Miramare ook prachtig uit over zee, zoals de naam al doet vermoeden. Al ruim honderdvijftig jaar lang kijkt dit sprookjesachtige kasteel, opgetrokken uit helderwitte Istrië-steen, trots uit over de Adriatische Zee.

Het kasteel werd halverwege de negentiende eeuw gebouwd, in opdracht van Maximiliaan van Oostenrijk, de jongere broer van keizer Frans Jozef. Hij heeft hier in de beginjaren van zijn huwelijk met de Belgische prinses Charlotte een gelukkige periode doorgebracht, voordat hij uitgezonden werd naar Mexico, waar hij helaas om het leven kwam.

Zijn schoonzus, keizerin Sissi, de vrouw van keizer Frans Jozef, kwam hier regelmatig op bezoek. Tijdens de Tweede Wereldoorlog deed het kasteel dienst als hoofdkwartier voor de Amerikaanse officieren. Na de oorlog besloot men er een museum van te maken en sinds die tijd stapten honderdduizenden mensen over de drempel om de stijlvolle kamers te bewonderen.

Vergeet ook de indrukwekkende tuinen niet. Rondom het kasteel ligt een groot botanisch park van ruim twintig hectare, waar bomen en planten van over de hele wereld te vinden zijn. Enkele daarvan zijn nog persoonlijk door de aartshertog Maximiliaan geplant, waarbij hij probeerde om de in die tijd zo populaire Engelse en Italiaanse tuinen te creëren.

Het Castello Miramare ligt aan de Viale Miramare in Trieste. Het kasteel is dagelijks geopend van 9.00 tot 19.00 uur (de kassa sluit een half uur eerder).

Een bezoek aan het kasteel is goed te combineren met een bezoek aan Trieste, de hoofdstad van Friuli-Venezia Giulia, nog geen tien kilometer verderop.

Castello di Duino (Duino, Trieste)

In het dorpje Duino vind je twee kastelen, allebei gebouwd op een rots en uitkijkend over de Adriatische Zee. Maar daar houdt de gelijkenis dan ook mee op. Het ‘jongste’ kasteel stamt uit de vijftiende eeuw, de oudste burcht werd ongeveer vijfhonderd jaar eerder gebouwd.

Van dit laatste kasteel is alleen nog maar een ruïne over. Het kasteel wordt in verband gebracht met de legende van la dama bianca, de witte dame. Een jaloerse kasteelheer wilde niet dat andere mannen zijn mooie echtgenote zagen. Hij had haar daarom opgesloten in de kasteeltoren.

De arme kasteelvrouw was echter niet bestand tegen eenzame opsluiting. Ze was radeloos. Uit pure wanhoop sprong ze uit het raam, om zich in zee te storten. Ze kwam echter op de rotsen terecht en tot op de dag van vandaag kun je vanaf de zee nog altijd haar gesluierde gedaante zien, in de vorm van een witte rots.

De geschiedenis van het andere kasteel is wat minder dramatisch maar zeker niet minder interessant. Al driehonderdvijftig jaar wordt het bewoond door de adellijke familie Von Thurn und Taxis. Zijn spectaculaire ligging met prachtig uitzicht over de zee in combinatie met de mooie terrassentuinen maken een bezoek meer dan waard.